होमस्कूलिंग व पालकत्व - अनुभव व निरीक्षणे

काही दिवसांपूर्वी आपण सगळेच एका बातमीने उत्साहित झालो होतो, ते म्हणजे जगातील काही बलाढ्य कंपन्यांनी इथून पुढे नोकरी देताना मार्कलिस्ट किंवा सर्टिफिकेट नसतानाही नोकरी देण्याचा निर्णय घेतला आहे. काही विद्यापीठे सुद्धा मार्कलिस्ट न बघता उच्च शिक्षणासाठी प्रवेश देऊ लागली आहेत. ही आनंदाची बातमी आहे, हे नक्की. किंबहुना सध्या मार्क बघून नोकरीसाठी मुलाखतीला बोलावलेल्या अनेक उमेदवारांकडून अनेक कंपन्यांची जी निराशा होत आहे, त्यामुळे अनेक जण भविष्यात असे निर्णय घेऊ लागतील, हेही खरे आहे. मात्र मार्कलिस्ट किंवा सर्टिफिकेट नसताना नोकरी कुणाला द्यायची, किंवा विद्यापीठात प्रवेश कसा द्यायचा हे त्या कंपन्या व विद्यापीठे कसे ठरवतील, हे बघणे अत्यंत महत्वाचे आहे. मार्कलिस्ट व सर्टिफिकेटच्या मदतीने गुणवत्ता सिद्ध करणे, हे तसे खूपच सोपे आहे. त्यासाठी लागणारी व्यवस्था मागच्या शंभराहून अधिक वर्षे चालवली जात आहे. त्यामुळे पालकांच्या व मुलांच्या व नोकरीसाठी अर्जाची पडताळणी करणाऱ्यांना ती चांगलीच अंगवळणी पडली आहे. या पलीकडे जाऊन गुणवत्ता सिद्ध याचा मात्र आपल्याला पहिल्या पासून विचार करावा लागेल त्या...

आनंददायी शिक्षणाची इमारत मागच्या काही दिवसातील मनात विचारांचे वादळ उठावे , असे तीन चार प्रसंग एकामागून एक माझ्या समोर आले. प्रसंग -१ लहान मुलांसाठी एका सोसायटीत आयोजित केलेल्या "खेळातून विज्ञान" या कार्यक्रमात जशी मुले रमली होती तशी मोठी माणसे सुद्धा रमली होती. विज्ञान इतक्या सोपे पद्धतीने शिकता येऊ शकते हे त्यांना नव्यानेच समजले. विज्ञानातील मूलभूत संकल्पना समजून घेण्यासाठी मोठ्या प्रयोगशाळांची नाही तर इच्छाशक्तीची व वेळ देण्याची गरज आहे , हे पालकांच्या हळुहळु लक्षात येते आहे , असे मला जाणवले. प्रसंग -२ अकरा वर्षाचा सोनीत पुण्यातील बाणेर टेकडीवर पृथ्वीच्या जन्माची कहाणी पुराव्यानिशी आणि सगळ्यांना समजेल अशा भाषेत सांगत होता. त्याच्याकडून मुलांना जशा नवीन गोष्टी समजत होत्या तशा आम्हाला पालकांना सुद्धा नव्यानेच समजत होत्या. कितीतरी वेळा त्या टेकडीच्या जवळ जाऊनही हे सगळे   नक्की कसे निर्माण झाले असावे , असा प्रश्न गेल्या चाळीस वर्षात आम्हाला कुणालाच कधी पडला नाही. मात्र तोच प्रश्न सोनीतला अकराव्या वर्षी पडला व त्याने त्याचे उत्तरही शोधून काढले! प्रस...